غبارروبي از سيماي مرد اول تاريخ
نگاهي به رمان «قديس» نوشته ابراهيم حسن‌بيگي
«قديس» مي‌خواهد براي مديريت انساني امروز، نه فقط در دنياي اسلام كه در سراسر گيتي يك نسخه خوب و مطمئن ارائه كند و آن، حكومت علي (ع) است كه پس از 14 قرن، هنوز به عنوان نسخه منحصر به‌فرد، تازگي خود را حفظ كرده است.به گزارش فارس، رمان «قديس» نوشته ابراهيم حسن‌بيگي، يكي ديگر از آثار داستاني اين قصه‌نويس باسابقه است كه بعضي آن را در زمره رمان‌هاي آييني جاي داده‌اند؛ هرچند كه نگارنده اين مطلب، درباره آييني بودن اين اثر ترديد دارد و بيشتر آن را يك اثر تحليلي تاريخي قلمداد مي‌كند.«قديس» داستان دلدادگي يك كشيش مسيحي است كه در مسكو زندگي مي‌كند. او كتاب‌ها و آثار خطي و قديمي بسياري دارد و به اين كار عشق مي‌ورزد. وقتي يك نسخه قديمي از مردي تاجيك به دست او مي‌رسد، علاقه‌مند مي‌شود كه كتاب را از او بخرد، اما مرد تاجيك كشته مي‌شود و از اينجا به بعد، كشيش روسي پا در مسيري مي‌گذارد كه به شناخت امام متقين، اميرالمؤمنين، علي (ع) منتهي مي‌شود.كشيش به خاطر حفظ جان خود مجبور به ترك مسكو مي‌شود و به بيروت مي‌رود. او كودكي‌ها و بخشي از عمرش را در اين شهر گذرانده و پسر، عروس و نوه‌اش در آنجا زندگي مي‌كنند. علاوه بر اين، او در پايتخت لبنان، دوستان و محققان فراواني از جمله «جرج جرداق» نويسنده كتاب «الامام علي صوت‌العداله‌الانسانيه» را دارد كه مي‌توانند در كشف شخصيت امام علي (ع) به او كمك شاياني كنند.اين كشيش روسي با مطالعه آثار فراواني از نويسندگان مسيحي و اهل تسنن، امير مؤمنان را به نيكي مي‌شناسد و از موعظه‌ها و پندهاي آن امام در سخنراني‌هاي خود استفاده مي‌كند. او همچنين، سخنان شيواي حضرت علي (ع) را سرلوحه زندگي خود قرار مي‌دهد و توصيه‌هايي در باب مرگ و جهان پسين به فرزندش دارد.
داستان با دستگيري جنايتكاراني كه به خاطر به دست آوردن نسخه خطي، هم دست به قتل مرد تاجيك زده و هم از كليسا و منزل كشيش سرقت كرده‌اند، خاتمه مي‌يابد و كشيش كه آرامش از دست رفته را بازيافته است، همراه با همسرش به مسكو برمي‌گردد؛ گويي كه او تعاليم علي (ع) را به عنوان بهترين و ارزشمندترين سوغات بيروت به خانه برده است؛ چرا كه چمدان حاوي كتاب قديمي و ساير آثار خريداري شده از سوي كشيش در فرودگاه جابه‌جا شده و او با چمدان ديگري به خانه رفته است.«قديس» داراي سوژه‌اي بكر و تازه است. چرا كه تاكنون و به طور معمول، معرفي پيشوايان معصوم در داستان‌ها و رمان‌هاي ايراني به شكلي نه چندان دلچسب انجام شده و عمدتا نويسندگاني در اين وادي دست به قلم برده‌اند كه در حوزه داستان، توان شايسته و درخور توجهي نداشته‌اند. آنها بيش از آنكه يك اثر داستاني خلق كرده باشند، دست به ساده‌نويسي تاريخ زده و چيزي بر ادبيات ما نيفزوده‌اند. قديس اما يك رمان نسبتا خواندني به حساب مي‌آيد كه اگر برخي ضعف‌هاي آن را كنار بگذاريم، در جهان داستان هم حرف‌هاي تازه‌اي براي گفتن دارد.قديس از كاستي‌هايي رنج مي‌برد كه برخي از آنها در تنظيم و ارائه محتوا به مخاطب و برخي در آماده‌سازي كتاب رخ نشان مي‌دهند. مايلم به دليل شدت و ضعف‌هاي كتاب در حوزه ويرايش و نمونه‌خواني كتاب، ابتدا به اين ضعف‌ها و اشكالات بسيار بسيار فراوان اشاره كنم كه مطالعه كتاب را با دشواري روبرو مي‌كند. دارا بودن غلط‌هاي املايي، تايپي و ويرايشي، نه تنها بعضي مفاهيم را دچارمشكل كرده است كه وقفه‌هاي فراواني در خوانش آن به وجود مي‌آورد. دامنه اين غلط‌ها حتي تا منابع كتاب هم پيش رفته و «مهدي» كاموس، نويسنده كتاب «حكايت‌هاي شنيدني از زندگاني امام علي (ع)» به اشتباه «صمدي» كاموس و دكتر سيدجعفر شهيدي، نويسنده كتاب «زندگي امير مؤمنان علي» به غلط سيدجعفر شميري درج شده است!
اما در ارائه محتوا، نويسنده گاهي داستان كشيش را كه به ظاهر، قصه اصلي و جريان‌دار رمان است، اما در مقابل داستان مظلوميت علي (ع) داستان فرعي و حاشيه‌اي به شمار مي‌رود به كلي فراموش مي‌كند. نه اينكه حلقه كار از دست نويسنده خارج شده باشد، بلكه ماجراهاي تاريخي آنقدر دنباله‌دار و تو در تو تعقيب مي‌شود كه نويسنده خود را در فضاي داستان اوليه نمي‌بيند و زماني طول مي‌كشد تا بتواند به داستان كشيش بازگشت كند. در حالي كه حسن‌بيگي مي‌توانست با توزيع بهتر حوادث تاريخ زندگي و حكومت امير مؤمنان و ارائه منطقي‌تر آنها، خواننده را با قطعات كوچك‌تر و هضم‌پذيرتري از تاريخ اسلام روبرو كند.
نويسنده «قديس» در اين رمان، اوضاع كنوني جهان اسلام را نيز به نقادي مي‌نشيند و پادشاهان فعلي سرزمين‌هاي عرب را، مرداني از خاندان معاويه با همان شيوه‌هاي كشورداري معرفي مي‌كند. حسن‌بيگي، نه به عنوان يك رمان‌نويس كه به عنوان يك متفكر، نظرات خود را درباره ضرورت حفظ اخلاق و جوانمردي در مديريت جامعه از زبان كشيش مسيحي مطرح مي‌كند، اما رمان او آنقدر هوشمندانه نيست كه نسبت به پديده‌اي مانند بيداري اسلامي آينده‌نگري داشته باشد؛ چرا كه به احتمال فراوان، اين اثر، قبل از به راه افتادن موج بيداري در كشورهاي عرب نوشته شده و خواندن آينده و پيش‌بيني تحولات اجتماعي سياسي در دنيا از سياستمداران برمي‌آيد نه نويسندگان!
«قديس» رماني است كه مي‌شود آن را به تمام دوست‌داران داستان پيشنهاد كرد؛ چرا كه نويسنده بدون دست و پا زدن در شيوه‌هاي نوين و خسته‌كننده داستان‌نويسي امروز، يك اثر سرراست، جذاب و پرمحتوا به مخاطب ارائه كرده و براي ايجاد جذابيت در آن، حتي از تعليق‌ها و گره‌هاي معمول در داستان‌هاي پليسي نيز بهره برده است.
«قديس» در 300 صفحه و با بهاي 7200 تومان از سوي كتاب نيستان در زمستان 90 رهسپار بازار نشر شده است.
يکشنبه|ا|20|ا|فروردين|ا|1391
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر